Przycinanie drzew należy do jednych z trudniejszych zabiegów, które będziemy musieli wykonać, chcąc posiadać zadbany ogród. Jednocześnie czynność ta spełnia w procesie pielęgnacji roślin tak wiele funkcji, że fachowe ogrodnictwo nie jest w stanie się bez tego zabiegu obejść. Przycinania drzew (jak i to, kiedy przycinać drzewa) można i warto się nauczyć. Można to zrobić, kierując się poniżej przedstawioną wiedzą i wskazówkami, biorącymi za przykład drzewka owocowe (ale dające także rady uniwersalne). Przedstawione są także rodzaje i terminy cięć.
Drzewka owocowe — dlaczego trzeba je przycinać?
Drzewka owocowe (oraz inne drzewa) przycina się, by spełnić dwie funkcje. Poprawę zdrowia oraz kondycji wybranej rośliny i poprawienie walorów estetycznych ogrodu. Drzewka owocowe dodatkowo uzależniają jakość plonów od regularności przycinania. Przy czym estetyka nigdy nie może przeważać nad dbaniem o zdrowie rośliny.
Z tego też względu nigdy nie usuwa się gałęzi lekkomyślnie i bez wyraźnego powodu. Prezentując informacje szczegółowiej, powody przycinania drzew mogą być następujące:
- usunięcie obumarłych gałęzi,
- chęć poprawienia kształtu drzew lub krzewów,
- pobudzenie kwitnienia,
- zwiększenie dostępu powietrza bądź światła do samej rośliny, bądź terenu, który zasłania korona drzewa,
- przyczynienie się do obfitości zbiorów, co jest powszechne, kiedy decydujemy się przyciąć drzewka owocowe.
Warto pamiętać, jakie ryzyko niesie za sobą nieumiejętne przycinanie. Drzewka owocowe, przycięte nieumiejętnie, cierpią. Niewprawne cięcie znacząco uszczupla koronę drzewa, może przyczynić się do ograniczenia zasobów energii rośliny. Świadczy, że uprawiamy nieprofesjonalne ogrodnictwo, w wyniku którego roślina nie będzie w stanie wyprodukować koniecznych do życia cukrów. Przycinanie drzew powinno być więc zawsze przeprowadzane z rozwagą. Z uwzględnieniem tego, że rodzaje i terminy cięć są różnorodne. Zależne od gatunku danej rośliny.
Drzewka owocowe a narzędzia do przycinania
Narzędzia, umożliwiające cięcie drzew i krzewów oraz żywopłotu należy więc wybrać więc rozważnie.
Przybory, w które warto się zaopatrzyć to:
- nożyce (specjalne nożyce do żywopłotu, sekatory),
- piły ogrodnicze,
- noże ogrodnicze.
Potrzebna będzie także nawet drabina, która pozwala dosięgnąć narzędziami do koron drzew. Noże ogrodnicze sprawdzą się przy wycinaniu cienkich gałązek. Powinny być wykonane ze stali węglowej. Z nieco grubszymi gałęziami poradzą sobie nożyce (sekator, nożyce do żywopłotu).
Jeżeli chcemy np. przyciąć drzewa owocowe o znacznej grubości gałęzi, nie objedzie się bez użycia piły. W każdym wypadku warto pamiętać, że wszystkie narzędzia występują w różnych wielkościach. Pozwala to dopasować wielkość narzędzia do rośliny i otoczenia. Cięcie przebiega wówczas tak, by nie ranić sąsiadujących roślin czy gałązek. Należy także zwrócić uwagę na uchwyt akcesoria. Niebagatelne znaczenie ma sposób, w jaki narzędzie do przycinania leży w dłoni. Kiedy to przemyślimy, praca będzie przebiegała sprawnie.
Nożyce, którymi przycina się drzewka owocowe — jak wybrać?
Do przycinania drzewek nożyce to narzędzie najbardziej podstawowe, warto więc szczególnie przemyśleć wybór tego właśnie akcesoria. Akcesoria tego rodzaju możemy wybrać w kilku rodzajach. Nożyce do cięcia gałęzi i pędów cienkich (do 3 cm średnicy) mogą być jednoręczne.
Z kolei do roślin o grubszych gałęziach poleca się modele dwuręczne. Prawdą jest, że nożyce jednoręczne poradzą sobie także z grubszymi gałęziami. Cięcie będzie wymagało jednak użycia siły, by było precyzyjne i nie niszczyło drzewa lub krzewu.
W asortymentach sklepów o tematyce „ogrodnictwo” dostępne są także nożyce o przedłużanych ramionach, także przeznaczone do cięcia grubszych narzędzi. Można zakupić również nożyce na wysięgnikach, które pozwalają sięgnąć korony bez użycia drabiny. Do dużych ogrodów poleca się nożyce elektryczne, minimalizujące użycie siły podczas pracy. W przypadku posiadania żywopłotu o znacznej powierzchni poleca się zakupić specjalne nożyce do żywopłotu.
Nożyce do żywopłotu — jak wybrać?
Nożyce do żywopłotu są dobrym zakupem, jeżeli posiadamy żywopłot o znacznej wysokości lub jeśli decydujemy się na częste przycinanie roślin. Nożyce do prac tego typu powinny dawać możliwość okiełznania żywopłotu także pod względem estetycznym.
Ręczne nożyce do żywopłotu nie są więc najlepszym wyborem, zważywszy na to, że nie nadadzą żywopłotowi idealnie równego kształtu. Przy żywopłotach średniej wielkości sprawdzą się nożyce do żywopłotu elektryczne. Narzędzie tego typu wymaga jednak dostępu do prądu. Będzie więc dobrym wyborem np. na działce przy domku letnim. Pokaźne żywopłoty wymagają najczęściej zastosowania nożyc do żywopłotu z akumulatorem.
Przycinanie drzew — ogólne zasady
Na początek warto pamiętać o stosownym podzieleniu czasu pracy. Profesjonalne ogrodnictwo wymaga pracy według następującego rytmu. 3/4 czasu pracy przyglądamy się danej roślinie, decydując, które gałęzie wyciąć. Przez 1/4 wykonujemy cięcie. Tyczy się to tak używania nożyc do cięcia drzew, jak i sięgania po nożyce do żywopłotu.
Drzewka owocowe posiadają gałęzie kwalifikujące się do wycięcia to:
- te rosnące do środka korony,
- krzyżujące się,
- leżące na sobie,
- zwisające zbyt blisko ziemi.
Przycinanie drzewek
Podczas przygotowywania się do pracy warto podejść, by dokładnie obejrzeć drzewa, w tym drzewka owocowe. Odginamy daną gałąź tak, by upewnić się, że cięcie przyczyni się do estetycznego wyglądu drzewa lub krzewu. Osoba, uprawiająca profesjonalne ogrodnictwo wydzieli także czas na posprzątanie bałaganu. Bałagan na pewno powstanie podczas tego rodzaju pracy. Cięcie wykonujemy w dzień o temperaturze dodatniej.
Cienkie gałęzie należy odciąć do 1 cm nad pąkiem. Z kolei te grubsze odcinamy, zostawiając margines kilku centymetrów nad bocznym odrostem. Tniemy gładko i pod skosem. Cięcia możliwe do wykonania, można podzielić na:
- cięcie pielęgnacyjne (nożyce usuwają gałęzie suche, chore itd.),
- odmładzające (dla drzew starych, polegające na usunięciu najstarszych pędów),
- cięcie formujące (kształtujące krzew lub drzewo owocowe),
- sanitarne cięcie (ograniczające skutki choroby drzewa lub krzewu,
- cięcie korygujące (poprawiające błędy, poczynione podczas wcześniejszych cięć krzewów i drzew),
- prześwietlające cięcie (zwiększające dostęp światła do rośliny).
Ranę rośliny warto posmarować maścią ogrodniczą. Podchodząc do tematu „ogrodnictwo” profesjonalnie, dbamy o to, by nożyce do cięcia były dobrze naostrzone, tak, by nadmiernie nie okaleczać drzewa bądź krzewu.
Przycinanie drzew owocowych — jak wykonać?
Przycinanie drzew owocowych to jeden z popularniejszych zabiegów, ze względu na wagę efektów, jakie przynosi takie cięcie. Drzewka owocowe wyróżniają się na tle innych roślin o tyle, że wymagają cięcia, które jest silne i regularne. Zależna jest od tego nie tylko jakość, ale i zdrowie plonów. Drzewka owocowe, które posiadają gęstą, nieprzerzedzoną koronę, są szczególnie narażone na rozwój bakterii i wirusów. By przyciąć drzewa owocowe, tniemy zawsze pod kątem 45 stopni.
Drzewka owocowe wymagają pierwszego przycięcia już w momencie posadzenia. Według zasad, jakie stosuje się powszechnie, praktykując ogrodnictwo, postępujemy następująco. Drzewko owocowe z jednym przewodnikiem przycinamy, stosując nożyce na wysokości 70-90 cm. Z kolei drzewa rozgałęzione tniemy pędy boczne, przycinając także resztę pędów o 1/3 długości. By skutecznie przyciąć tego rodzaju drzewa, należy mieć świadomość, że cięcie musi być wykonywane regularnie, nawet corocznie. Zwracamy przy tym uwagę na rodzaje i terminy cięć.
Przycinanie drzewek owocowych — wybór terminu
Na to, kiedy przycinać drzewa wpływa gatunek rośliny, Ważne są również warunki atmosferyczne oraz rejon, w którym znajduje się dany ogród. Przykładowo, drzewka owocowe tniemy w następujących terminach. Jabłonie, grusze i śliwy możemy przyciąć najwcześniej w roku, ponieważ są najmniej wrażliwe na niskie temperatury. Brzoskwinie, które są wrażliwe na przymrozki, przycinamy na wiosnę. Wiśnie i czereśnie muszą zaczekać do lata. Zdecydowanie, kiedy przyciąć drzewa i krzewy nie jest trudne. Dostępne są źródła, które pomagają w podjęciu decyzji. Wskazują na rodzaje i terminy cięć. Zarówno na profesjonalnych stronach opisujących ogrodnictwo, jak i książkach w działach „ogrodnictwo” znaleźć można tabele, które przedstawiają, kiedy przeprowadzać jakie cięcie. Na zachodzie Polski cięcie można wykonywać o tydzień, dwa wcześniej, niż na wschodzie.
Do źródeł na temat przycinania drzew warto sięgać zawsze. Niniejszy artykuł stanowi zaledwie wprowadzający ułamek wiedzy na ten temat. Wiedzy, która musi być nieustannie pogłębiana. Warto jednak to robić, bo regularne przycinanie drzew to niezbędna aktywność, by zachować piękny i zdrowy ogród.