Prawidłowe nakrycie stołu świadczy o elegancji, klasie oraz schludności gospodarza. Organizując więc kolację lub inny posiłek, który będziemy spożywać przy stole, warto pamiętać o zasadach, które nas obowiązują. Nie jest to łatwa sztuka, ale z naszym poradnikiem rozłożenie sztućców oraz talerzy na stole – zgodnie z zasadami savoir-vivre, nie będzie tak straszne, jak się wydaje. Zaczynajmy!
Nakrycie stołu zgodne z zasadami savoir-vivre
Abyśmy mogli mówić o prawidłowym rozłożeniu sztućców oraz talerzy zgodnie z zasadami savoir-vivre, na początku powinniśmy wyjaśnić to pojęcie. Jak łatwo można się domyślić, pochodzi ono z francuskiego. Savoir oznacza wiedzieć, a vivre – żyć. W wolnym tłumaczeniu można więc pokusić się o stwierdzenie, że savoir-vivre to wiedza o życiu. W praktyce jednak jest to znajomość reguł grzecznościowych, zwyczajów oraz ogłady.
Savoir-vivre pomaga uchronić nas przed różnego rodzaju wpadkami. Dzięki niemu zawsze będziemy wychodzić na ludzi „z klasą”. To właśnie dzięki savoir-vivre wiemy, jak odpowiednio do danej sytuacji się ubrać, co mówić oraz w jaki sposób się zachowywać. Eksperci od etykiety mówią również o tak zwanym „kulinarnym” savoir-vivre, czyli zasadach, które dotyczą poprawnego podawania posiłków, spożywania ich, a także nakrywania do stołu.
Odpowiedni obrus ma znaczenie
Wiemy już czym są zasady savoir-vivre. Teraz możemy przejść do naszego właściwego tematu, czyli omawiania zasad, które mówią o prawidłowym rozłożeniu sztućców oraz talerzy na stołach. Zanim jednak przejdziemy do tych elementów, warto zadbać o inne szczegóły, które przy efekcie końcowym będą miały nie mniejsze znaczenie.
Każde nakrywanie do stołu zaczynamy od odpowiedniego doboru obrusa. Wbrew powszechnie panującej opinii – niekoniecznie musi być on biały. Eksperci od etykiety jasno wskazują, że kiedy organizujemy nieformalne, kameralne spotkanie w gronie rodziny lub przyjaciół, śmiało możemy postawić na obrusy pastelowe, śliwkowe lub burgundowe. Czerwone najlepiej sprawdzą się na święta bożonarodzeniowe.
Jeżeli jednak chcemy zorganizować ważną uroczystość, która jest formalna, najlepiej zdecydować się na śnieżnobiały obrus. Niezależnie od okoliczności, bezwzględnie należy pamiętać o estetycznym nakryciu stołu, ponieważ odstępstwo od tej reguły może spowodować zmniejszenie apetytu gości. Ma to również znaczenie w przypadku rozmów prowadzonych przy stole. Nie ma mowy, by na obrusie znajdowały się okruchy lub plamy po poprzednich posiłkach. Obrus powinien być starannie wyprasowany, bez dziur oraz przebarwień. I nie łudźmy się, że przykrycie wazą małej dziurki tutaj pomoże. Jest to faux pas oraz brak szacunku do gości.
Jeżeli zastawa, której używamy do posiłku jest wzorzysta, obrus powinien nie mieć żadnych zdobień. Działa to również w drugą stronę – jeżeli naczynia mają wzory, warto by nasz obrus ich nie posiadał.
Z każdej strony stołu obrus powinien zwisać na około 20-30 centymetrów. Ważne jest, by z każdej strony była to taka sama długość.
Zastawa oraz sztućce na stole
Zasady etykiety mówią, że każdy gość powinien mieć do swojej dyspozycji co najmniej 50 centymetrów miejsca na talerz oraz na położenie rąk obok niego. Najlepiej jest, gdy gość do dyspozycji ma 70 centymetrów przestrzeni. Jeżeli będzie zbyt ciasno, wpłynie to na komfort siedzenia przy stole, a tym samym spożywania posiłku lub prowadzenia konwersacji. Cała zastawa powinna składać się z jednego kompletu. W tym celu w sklepach można znaleźć zastawy złożone z szensastu, dzwudziestu czterech lub trzydziestu części. Niedopuszczalna jest sytuacja w której jeden gość dostaje odmienny talerz – spoza zestawu.
Aby prawidłowo ułożyć talerze na stole, warto pamiętać, żeby zrobić to zależnie od ich wielkości, a także kolejności spożywania posiłków. Logicznym jest więc położenie najpierw dużego, płaskiego talerza, na nim mniejszy – do przystawek, a na końcu głęboki talerz na zupę. Opcjonalnie można również zdecydować się na postawienie na stole malutkiego talerzyka (na przykład do pieczywa) – o ile będzie on potrzebny. Powinniśmy położyć go nad dużymi talerzami – po lewej stronie.
Jeśli już decydujemy się na zorganizowanie obiadu, prawdopodobnie przy stole goście spędzą znacznie więcej czasu. Warto więc pomyśleć o deserze, a wraz z nim o odpowiednim nakryciu – do kawy oraz ciasta. Jeślli tylko mamy miejsce na stole, zróbmy to od razu. Jeżeli jednak nie ma takiej możliwości, serwis kawowy postawmy na innym stoliku lub podajmy gościom po skończonym obiedzie.
Filiżanki do herbaty powinny być większe niż te do kawy. Umieszczamy je na prawo od zastawy obiadowej – u góry. Obok niej stawiamy naczynie do kawy. Często zdarza się, że gospodarze zapominają o naczyniach do picia.
Szklanki powinny znaleźć się po prawej stronie – nad górnym rogiem talerza. Warto wiedzieć, że do każdego napoju gość musi dostać osobne naczynie. Jeśli zdecydujemy się na zastosowanie kilku szklanek, ułożmy je pod względem wielkości – od najmniejszej do największej.
Najefektowniej będą prezentować się kieliszki. Dodadzą posiłkowi elegenckiego tonu – o ile będą umieszczone prawidłowo.
Kieliszek do wody stawiamy tuż nad filiżankami do kawy oraz herbaty. Następne ustawiamy zgodnie z kolejnością podawania alkoholi. Wszystko zależy od właścicieli. Zasady savoir-vivru mówią, żeby tuż po kieliszku do wody pojawił się kieliszek do szampana, białego wina, a na końcu – do czerwonego. Jeżeli decydujemy się na mocniejsze alkohole – na przykład wódkę, kieliszek do niej powinen zostać postawiony na samym końcu.
Warto przy tym wiedzieć, że na stole nie powinien znajdować się żaden alkohol. Nalewaniem go gościom zajmuje się tylko pan domu, a butelki powinny stać na innym – drugim stoliku, który znajduje się obok głównego stołu.
Przy wyborze zastawy do stołu, powinniśmy pamiętać by była ona przede wszystkim spójna i nie odwracała uwagi gości od podawanych im potraw.
Sztućce na stole – w jakiej kolejności je ułożyć?
W przypadku sztućców sprawa wygląda bardzo podobnie jak z talerzami. Układamy je zgodnie z kolejnością ich używania. Najbliżej talerza kładziemy te sztućce, których goście będą używać najpóźniej. Po odpowiedni rodzaj sięgamy od zewnątrz.
Noże układamy tak, by ich ostrza skierowane były do wewnątrz – czyli w stronę talerza. Kładziemy je po prawej stronie. Podobnie jak noże do ryb oraz małe nożyki do przystawek. Po prawej stronie powinny również znaleźć się łyżki do zupy, a także do kawy lub herbaty.
Miejsce dla widelców znajduje się po lewej stronie talerza. Od wewnątrz układamy duży widelec, który przygotowany jest do dania głównego, a następnie widelec do ryb oraz przekąsek. Warto pamiętać, że w przypadku gdy decydujemy się na podanie swoim gościom owoców morza, widelec do nich (dwuzębny) powinien zostać umieszczony po prawej stronie, ale na samym końcu. Jest to wyjątek, ale należy o nim wiedzieć.
Sztućce do deseru, czyli zazwyczaj kawy oraz ciasta, kładziemy pomiędzy filiżanką, a malutkim talerzykiem. Widelczyk deserowy, czyli ten, który zazwyczaj przeznaczony jest do ciasta, umieszczamy nad talerzami obiadowymi – trzonkiem z lewej strony – poziomo. Dopiero nad widelczykiem może znaleźć się łyżeczka, która trzonek powinien znajdować się z prawej strony.
Zasady ułożenia sztućców w pigułce
Wiemy, że od wyżej opisywanych zasad może rozboleć nas głowa. Jednak nie jest to tak trudne jak wydaje się na pierwszy rzut oka. Wystarczy pamiętać o kilku podstawowych zasadach, zastosować się do nich, a ułożenie sztućców nie powinno być dla nas żadnym problemem! Oto najważniejsze:
- Sztućce układamy zgodnie z kolejnością ich używania. Robimy to zaczynając od zewnętrznej strony.
- Noże oraz łyżki umieszczamy po lewej stronie talerza, a widelce – po prawej.
- Należy przy tym pamiętać, by ostrza noży zawsze skierowane były w stronę talerza.
- Sztućce deserowe, czyli widelczyki i łyżeczki powinny zostać ułożone nad talerzem do dania głównego.
- Dolne końcówki sztućców nigdy nie powinny wykraczać poza wysokość dolnego brzegu talerza. Układamy je na równi z naczyniami.
Nie tylko talerze i sztućce. Jakie wybrać dodatki i o czym warto pamiętać?
Poprawne ułożenie talerzy oraz sztućców to podstawowe elementy kulinarnego savoir-vivru. Na tym jednak się nie kończy. Warto wziąć pod uwagę jeszcze kilka aspektów poprawnego nakrywania do stołu. Będą one miały znacznie nie tylko wizualne, ale przede wszystkim praktyczne. O czym więc należy pamiętać?
Pamiętaj o serwetkach!
Ich brak to niemała wpadka dla każdego gospodarza. Często wydaje się, że jeśli zapraszamy gości tylko na kawę i ciasto, możemy pozwolić sobie na niewykładanie serwet. Nic bardziej mylnego. W takich sytuacjach serwetki powinny znaleźć się na stole – nawet w formie serwetnika. Na potrzeby nieformalnych spotkań, możemy użyć wzorzystych serwetek w niestandardowych kolorach. Jeżeli natomiast spotkanie jest ważne i bardziej oficjalne, powinniśmy rozejrzeć się za bawełnianymi serwetami w kolorze zbliżonym do naszego obrusu lub po prostu białym. W internecie znajduje się masa porad co do ich składania. Ważne, by były one wyższej jakości i nie rozrywały się po pierwszym użyciu.
Kwiaty i swiece
Jeśli decydujemy się na postawienie na stole dodatków – na przykład w postaci wazonu z kwiatami, pamiętajmy, by nie zasłaniał on innych gości. Nie kupujmy finezyjnych, rozłożystych bukietów, ponieważ utrudnią nam one kowersację, a niektórym dadzą wrażenie przytłoczenia. Dobrym pomysłem może okazać się postawienie kilku mniejszych wazoników z małymi bucikami, które będą rozłożone w różnych miejscach na stole. Niezależnie od rozmiaru, warto pamiętać, że wazon zawsze umieszczany na środku – w taki sposób by nie przeszkadzał on w jedzeniu oraz prowadzeniu konwersacji.
Często zdarza się, że na stole ustawiane są świece. Warto to dobrze przemyśleć i ustawić je w taki sposób, by nie zagrażały one bezpieczeństwu naszych gości. Nikt nie może ich potrącić przy sięganiu po jakąś potrawę. Wosk nie może wyciekać na obrus, a świeca nie może dymić. W tym celu warto rozejrzeć się za stylowym świecznikiem, który będzie pasował nie tylko do wystroju stołu, ale i całego pomieszczenia.
Pozostałe dodatki
Dobrym rozwiązaniem mogą okazać się również podkładki pod talerz. Nie tylko będą dobrze się prezentować, ale również pomogą nam utrzymać czystość na stole. Dzięki nim zmniejszymy prawdopodobieństwo poplamienia obrusa. Podkładki dobrze przezentować się będą w kolorze kontrastującym do obrusa. Ich charakter oraz wzór powinniśmy jednak dostosować do okazji spotkania. Na mniej formalne uroczystości możemy wybrać te nieco bardziej finezyjne oraz wzorzyste. W przypadku poważniejszych uroczystości – zatrzymajmy się przy stonowanych i bez wzorów.
Nie powinniśmy również unikać innych dodatków, które możemy umieścić na stole. Jest to kwestia gustu oraz stylu gospodarza, ale niezmienna jest jedna zasada. Nie powinny one utrudniać spożywania posiłków oraz prowadzenia konwersacji. Dodatki powinny być dyskretne, subtelne oraz estetyczne.
Savoir-vivre nakrywania do stołu nie taki straszny!
Jak widać, trochę tych zasad jest. Jednak nawet jeśli w planach mamy wystawną kolację dla wielu osób, z naszym poradnikiem nie powinny one sprawić żadnych problemów. Przy nakrywaniu do stołu zawsze należy pamiętać o tym które sztućce umieszczamy z prawej, a której z lewej strony talerza. Już w momencie planowania menu posiłków powinniśmy myśleć jakie sztućce nam się do tego przydadzą i w którym miejscu na stole je umieścimy.
Pamiętajmy jednak, że – niezależnie od dokładności trzymania się zasad savoir-vivre, nic nie zastąpi nam dobrej atmosfery przy stole. Wydarzenia organizujemy dla ludzi, a nie po to, by stresować się czy dobraliśmy odpowiednie kieliszki lub serwetki. Dbanie o gości to nie tylko pokazywanie im swojej klasy oraz schludności, a przede wszystkim utrzymywanie dobrej atmosfery oraz miłe towarzystwo, które zasiądzie przy naszym stole.
Nam nie pozostaje więc nic innego jak życzyć tylko dobrze nakrytych stołów, niesamowitej zabawy oraz tylko dobrego towarzystwa. Smacznego!